Program terapii logopedycznej

dla grupy IV

 

 

 

Termin realizacji: X/2019 – VI/2020

 

Cel ogólny: kształtowanie prawidłowej wymowy

Główne zadania:

1. Usprawnianie narządów artykulacyjnych.
2. Kształtowanie prawidłowych nawyków oddechowych.
3. Doskonalenie słuchu fonematycznego.
4. Wywołanie  i/albo utrwalenie prawidłowego brzmienia głosek: sz, ż, cz, dż.
5. Automatyzacja prawidłowej wymowy.
6. Wzbogacenie zasobu słownictwa.

Ewaluacja:     

Okresowe badanie efektów w miesiącach: styczniu, marcu, czerwcu.

 

Postępowanie logopedyczne:

 

I. Ćwiczenia wstępne

1.Ćwiczenia wstępne usprawniające narządy mowy:

• wargi i policzki,
• język,
• podniebienie miękkie,
• dolnej szczęki. 

2. Ćwiczenia oddechowe.

3. Ćwiczenia percepcji słuchowej.

 

II. Praca nad głoską

 

Głoski: [sz] [ż [cz] [dż]

 

Etap I

Ćwiczenia narządów mowy, przygotowujące do prawidłowej wymowy głosek [sz] [ż] [cz] [dż].

 

Ćwiczenia języka

1. Wysuwanie szerokiego języka na zewnątrz jamy ustnej.
2.   Żucie brzegów języka zębami trzonowymi, w celu rozciągania całej jego powierzchni.
3.  Klaskanie językiem - naśladowanie odgłosu konia uderzającego kopytami o bruk.
4.  Dotykanie czubkiem języka górnych zębów po stronie wewnętrznej, podczas szerokiego otwierania jamy ustnej - zabawa „Liczenie ząbków”.
5. Oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych, a następnie otwartych ustach - naśladowanie mycia zębów językiem.
6. Przytrzymanie przez kilka sekund czubka języka na podniebieniu przy szeroko otwartych ustach - zabawa „Zaczarowany język”.
7. Cofanie języka w głąb jamy ustnej, zaczynając od górnych zębów,
   a kończąc na podniebieniu miękkim - zabawa „Krasnoludek zagląda do gardła”.
8. Zlizywanie czubkiem języka z podniebienia, np. kawałka rozmiękczonej czekolady lub gumy rozpuszczalnej.
9. Ssanie czubkiem języka na podniebieniu małego pudrowego cukierka, musującej witaminy C, opłatka lub naśladowanie ssania pożywienia.
10. Wydmuchiwanie powietrza przez język zwinięty w tzw. rynienkę boki języka przylegają do górnych dziąseł. Zjedzenie wcześniej miętowego cukierka sprzyja intensywniejszemu odczuciu przepływu powietrza przez środek języka.

 

Ćwiczenia warg

1. Naśladowanie mlaskania.
2. Śpiewanie znanych melodii na sylabach: la, lo, le, lu, ly.
3. Cmokanie ustami naśladowanie posyłania całusków.
4. Wysuwanie zaokrąglonych warg do przodu w kształcie ryjka świnki.
5. Wydawanie odgłosów:

krowy - mu, mu,

kukułki - kuku, kuku,

sowy - hu, hu,

psa - hau, hau,

rybki - plum, plum,

pukania - puku, puku,

uderzania - buch, buch,

chodzenia - tupu, tupu.

1. Wysuwanie warg do przodu, a następnie naprzemienne ich otwieranie
   i zamykanie - naśladowanie pyszczka rybki.
2. Układanie warg w kształcie ryjka, a następnie ich rozsuwanie do uśmiechu.
3. Przytrzymywanie wargami wkładki przedsionkowej zwanej też smoczkiem ortodontycznym podczas prób wyciągania go z ust.
4. Gra na trąbce z szerokim ustnikiem, flecie, harmonijce ustnej.

Etap II – wywołania dźwięku

 

Wywołanie głosek sz, ż

• unoszenie szerokiego języka za górne siekacze w okolice wałka dziąsłowego (bez dotykania)
• układanie „ryjka”
• dmuchanie na czubek szerokiego, uniesionego języka przy jednoczesnym ułożeniu warg w „ryjek” – imitowanie szumu drzew (przy spółgłosce sz) lub wichru (przy spółgłosce ż)

Wywoływanie głosek cz, dż

• zaokrąglanie i wysuwanie do przodu warg
• artykułowanie nieco przedłużonej przydziąsłowej spółgłoski t – imitowanie dźwięku jadącej lokomotywy (przy spółgłosce cz) lub uruchamianego samochodu (przy spółgłosce dż)

W przypadku ubezdźwięczniania spółgłosek ż i dż stosujemy ćwiczenia typowe dla mowy bezdźwięcznej.

 

Etap IV – utrwalania dźwięku

Utrwalenie zaburzonych głosek odbywa się  według schematu:

1. Utrwalenie wywołanej głoski

• Utrwalenie głoski w izolacji
• Utrwalenie głoski w sylabach

 

2.Połączenie wszystkich wywołanych głosek (nagłos) z samogłoskami otwartymi

 

1. Utrwalenie głosek w wygłosie
2. Utrwalenie głosek w śródgłosie
3. Utrwalenie głosek w logotomach (kszta, psła, czło…)
4. Utrwalenie głosek w wyrazach wyjściowych

 

Etap V - Automatyzacja głosek

 

 

Powtarzanie wyrazów z wywołanymi głoskami w nagłosie, w wygłosie

i w śródgłosie

1. Utrwalenie w zdaniach
2. Teksty drukowane i wierszyki
3. Mowa spontaniczna
4. Opowiadanie treści historyjek obrazkowych

 

Etap VI – ćwiczenia kinestezji artykulacyjnej

Ćwiczenie kinestezji artykulacyjnej powinny pojawić się na końcu każdej terapii poprawnej wymowy. Jest to grupa ćwiczeń polegająca na wielokrotnym powtórzeniu danej artykulacji w celu wykształcenia czucia właściwego ułożenia narządów artykulacyjnych. Ćwiczenia te prowadzone są w celu automatyzacji
i różnicowania pod względem ułożenia narządów artykulacyjnych w przypadku głosek opozycyjnych (sz-s, sz-ś, ż-z, ż-ź ...). Są to ćwiczenia autokontroli słuchowej. Ćwiczenia te są zalecane szczególnie w przypadku wad wymowy polegających na substytucji głosek. Ćwiczenia rozpoczynamy od wyrazów, przechodząc stopniowo do zdań.

 

Przykłady ćwiczeń z głoską sz

wyrazy: szelest, szosa, sztruksy, suszarka, listonosz, oszust, staruszek, Staszek, skrzydło, skrzyp

zdania: Strapiony Staszek szedł szosą w starych sztruksach. Sergiusz szarpał szympansa podczas strasznego snu.

 

Przykłady ćwiczeń z głoską ż

wyrazy: żelazko, żywica, strażak, zboże, nosorożec, lekceważyć, żałosny

zdania: W ZOO Jerzyk widział jeżozwierza i nosorożca. Zatrwożona Żaneta żałowała za grzechy.

 

Przykłady ćwiczeń z głoską cz

wyrazy: czarownica, czasopismo, znaczek, zrozpaczony, smycz, dziurkacz

zdania: Czeską czekoladą częstowano Czesława. W czwartek kupiłam spinacz i znaczki.

 

Przykłady ćwiczeń z głoską dż

wyrazy: dżokej, dżdżysty, drożdże, dżinsy

zdania: Dżokej w dżinsach zjeżdżał na zjeżdżalni. Dżek w dżungli jadł drożdżówkę.

 

 

 

Opracowała: mgr Elżbieta Skórzewska